Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir?

Hiperbarik Oksijen Tedavisi; %100 oksijen verilen bir medikal uygulama olup, deniz seviyesinde, atmosferik basıncın 2-3 katı (genelde 2.5-2.6 katı) oksijen ile yapılan bir tedavidir. Bir başka deyişle kandaki hemoglobinin dokulara hayatı sürdürecek olan oksijen moleküllerini daha fazla götürebilmesi amacıyla kapalı bir ortamda 2.5 ATA basınç altında oksijen tedavisi uygulanmasına hiperbarik oksijen tedavisi denir. Hastanemizde Profesyonel sualtı adamı olmak için gerekli tetkikler yapılarak sualtı adamı raporu verilmektedir. Sualtı adamı olmaya engel durumlar için aşağıda yer alan bilgileri inceleyebilirsiniz. Ayrıca amatör dalgıçlar içinde gerekli tetkikler için paket olarak yapılmaktadır. 
 

Hiperbarik oksijen tedavisi bir uzmanlık dalı mıdır?

Evet. İstanbul Tıp Fakültesinde uzmanlık eğitimi verilmektedir. Askeri hekimler de GATA'da uzmanlık eğitimlerini almaktadırlar.

Hiperbarik oksijen tedavisi Türkiye'de kaç yıldır uygulanmaktadır?

İlk defa 1985 yılında GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi'nde vurgun dışındaki hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Bu tarihten önce de Deniz Kuvvetleri bünyesinde basınç odaları bulunuyor ve dalgıçlar tedavi ediliyordu.

Hiperbarik oksijen tedavisi nasıl uygulanır?

Hastalar oturarak ya da yatarak (sedyeyle), basınç odasına alınırlar. Yavaş yavaş odanın içindeki basınç, içeriye hava verilerek, artırılır. Planlanan basınca gelindiğinde (genellikle normal basıncın 2-3 katı kadar) hasta özel maskesini takarak %100 oksijen solumaya başlar. Sağlık görevlilerinin talimatları doğrultusunda tedavisine devam eder. Basınç azaltılarak tedavisi sonlandırılır. Tedavi basıncı ve süresi her hastalığa ve hastalığın karakterine göre değişmektedir.

Bu tedavi uygulanırken hastaların uyması gereken kurallar var mıdır?

 
Hasta sigara kullanıcısıysa sigarayı bırakmalıdır. Tedaviye uygulanırken hastanın %100 pamuklu kumaş giymeleri istenir; bunun için özel üniformalarımız bulunmaktadır.

Bu tedavi uygulanırken hasta neler hissedebilir?

Basınç artırılırken ve azaltılırken basınç değişikliğine bağlı hastanın vücudundaki kapalı hava boşluklarının volümünde azalma ve artma meydana gelebilir. Buna bağlı olarak en sık kulaklarında yüksek dağları aşarken olduğu gibi tıkanıklık hisseder. Hava yutmuşsa çıkışta şişkinlik hisseder.

Bu sırada hastayla iletişim kurmak mümkün müdür?

Hastalarımızı kabin içi kameralar sayesinde görüntüleyebiliyoruz ve diafon sistemiyle de konuşmak mümkün.

Hastanın istediği zaman dışarı çıkması mümkün müdür?

Hayır değil. Hastanın dışarı çıkması gereken hallerde hasta ara kabine alınır. Basınç azaltılarak 3-4 dakika içerisinde tedavisi sonlandırılır.

Herhangi bir malzeme gerekli olduğunda ne yapıyorsunuz?

Medikal bölme adını verdiğimiz 20 cm çapındaki bölmede hızlı basınç eşitlemesi yapılarak malzeme iletilir.

Bu hastalıkların iyileşmesine nasıl yardımcı olur?

Yüksek basınç altında %100 oksijen solunduğu zaman dokulara giden temiz kandaki oksijen miktarının 20 kata kadar arttığı araştırmalarla gösterilmiştir. Dokudaki oksijen basıncının artmasıyla;

• Oksijensizlik nedeniyle görevini yapamayan hücreler desteklenmiş olur,
• Yeni damar gelişimi ve yara iyileşmesini sağlayan maddelerin üretimi artar.
• Oksijensiz ortamda üreyen bakterilerin üremesini engeller ve bunların ortama saldığı bazı toksinlerin etkinliğini azaltır.
• Vücudun savunmasında görevli hücreleri destekler
• Antiödem etkisi vardır
• Karbondioksit zehirlenmelerinde hücre düzeyindeki zehirlenmeyi azaltır.

Hiperbarik Oksijen tedavisi ne kadar sürer?

Hiperbarik oksijen tedavisi hastalığa ve hastalığın karakterine göre Hiperbarik Tıp Uzmanı tarafından planlanır. Seanslar şeklinde uygulanan tedavinin bir seansı 60-140 dakika arasında değişir. Hastalar çoğunlukla günde 1 kez seansa alınırlar ancak bazı acil hastalıklarda 6 saat ara ile günde 2 kez uygulanması gerekebilir. Toplam seans sayısı da hastadan hastaya değişir, aynı tanıya sahip bir hasta 20 seansta iyileşirken diğeri 60 seansta iyileşebilir.

Hasta her gün tedaviye girer mi? Toplam kaç seansta iyileşir?

Hastalığın tedavi süresi, İki hastanın hastalığı aynı olsa bile hastalık karakteri farklı olabilir. Bu nedenle bazı durumlarda hastanın günde 1 kez girmesi yeterli olur bazı durumlarda 4 kez girmesi gerekir. Bunu biz hastaya göre planlarız. Toplam seans sayısı hastalığa göre değişir. Her hastanın iyileşme süreci tedaviye verdiği yanıt farklıdır. 5 seans uygulamamız gereken hasta da vardır 80 seans uygulamamız gereken hasta da.

Bu tedavinin hastaya ne gibi zararları olabilir? 

Hastaları tedaviye almadan önce muayenesini yapar gerekli görürsek bazı tetkikler isteriz. Bu nedenle şimdiye kadar ciddi bir komplikasyonla karşılaşılmadı. Bazı durumlarda başka dallardaki hekim arkadaşların fikrini alıyoruz. Özellikle ciddi akciğer hastalığı olan bazı hastaları tedaviye kabul etmiyoruz. En sık karşılaştığımız durum ortakulak barotravmasıdır. Basınç arttığı esnada hastaya bizim önceden öğrettiğimiz kulak eşitleme manevrasını hasta doğru yapamamışsa ya da kulağın havalanması için anatomik bir engel varsa orta kulak boşluğuna sıvı sızması olabilir 3-4 gün tedaviye ara verilirse normale döner.

Hangi Hastalıklarda Uygulanır?

Araştırmaların devam ettiği pek çok hastalık mevcuttur. T.C.Sağlık Bakanlığı tarafından 1 Ağustos 2001 tarihinde yayınlanan hiperbarik oksijen tedavisi ile ilgili yönetmelikte aşağıdaki hastalıklar HBOT endikasyonu olarak bildirilmiştir 

• Karbonmonoksit, siyanid zehirlenmesi, akut duman inhalasyonu,
• Soba, şofben zehirlenmeleri
• Yara iyileşmesinin geciktiği durumlar (diyabetik ve non-diyabetik),
• Termal yanıklar,
• Kronik refrakter osteomiyelit
• Ani işitme kaybı,
• Ani görme kaybı: Retinal arter oklüzyonu
• Crush yaralanmaları, kompartıman sendromu ve diğer akut travmatik iskemiler
• Dekompresyon hastalığı,
• Hava veya gaz embolisi,
• Gazlı gangren,
• Yumuşak dokunun nekrotizan enfeksiyonları (derialtı, kas, fasya),
• Aşırı kan kaybı,
• Radyasyon nekrozları,
• Tutması şüpheli deri flepleri ve greftleri,
• Beyin absesi,
• Anoksik ansefolapati,
• Kafa kemikleri, sternum ve vertebraların akut osteomyelitleri
• Osteonekroz

Hiperbarik Oksijen Tedavisine Kimler Giremez?

Tek kesin kontrendikasyon tedavi edilmemiş pnömotorakstır. Üst solunum yolu enfeksiyonu, hamilelik, sara hastalığı, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), toraksa cerrahi girişim yapılmış olması, rölatif kontredikasyonlardır.

Hiperbarik Tedavisinin Yan Etkileri Var mıdır?

Hiperbarik oksijen tedavisi uygulanması esnasında en sık karşılaşılan yan etki orta kulak barotravmasıdır (basınca bağlı travma). Basınç artışı sırasında östaki borusu aracılığıyla orta kulağa yeterli miktarda hava gönderilemeyen durumlarda ortaya çıkar. Genellikle hafif derecede barotravmayla karşılaşırız ve 3-4 günde herhangi bir hasar bırakmadan iyileşme görülür. Basınç değişimine bağlı olarak daha nadir görülen etkiler sinüs barotravması, diş barotravması, akciğer barotravması ve gastrointestinal sistem barotravmasıdır. Uzun süreli tedavi gören bazı hastalarda geçici miyopi dediğimiz durum ortaya çıkabilir, bu durumda tedaviden sonraki bir ay içinde düzelir. Oksijen toksisitesi ve klostrofobi ise çok nadir görülen yan etkilerdir.

www.barotech.com.tr